Commissiedebat over Terrorismebestrijding en Extremisme - 19 juni 2024
Op 19 juni 2024 vond in de Tweede Kamer een intensief commissiedebat plaats over de bestrijding van terrorisme en extremisme, geleid door minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid. Dit debat was gericht op het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) en andere actuele veiligheidskwesties.
Zorgen over Veroordeelde Terroristen zonder Nederlanderschap
Een van de meest besproken onderwerpen was de groeiende zorg over veroordeelde terroristen van wie het Nederlanderschap is ingetrokken. Vanaf 2025 zullen verschillende van deze individuen vrijgelaten worden, wat nieuwe veiligheidsrisico's met zich meebrengt. Kamerleden maakten zich zorgen over de beperkte mogelijkheden om deze ex-gedetineerden te monitoren zodra ze vrijkomen. Zonder Nederlanderschap verliezen zij namelijk de verplichting om hun verblijfplaats en activiteiten te melden, wat het risico vergroot dat zij opnieuw in extremistische netwerken terechtkomen of zelfs nieuwe aanslagen plegen.
Minister Yeşilgöz-Zegerius erkende de ernst van deze zorgen en gaf aan dat er op dit moment wordt gewerkt aan maatregelen om deze groep beter te kunnen volgen. Ze benadrukte echter dat er juridische beperkingen zijn bij het dwingen van deze personen tot vertrek uit Nederland, vooral wanneer ze stateloos zijn of geen ander land bereid is hen op te nemen. Desondanks gaf de minister aan dat ze de mogelijkheden onderzoekt om in samenwerking met Europese partners tot oplossingen te komen.
Monitoring en Capaciteitsproblemen
Tijdens het debat uitten meerdere Kamerleden hun bezorgdheid over de capaciteitsproblemen bij de diensten die verantwoordelijk zijn voor het volgen van deze ex-gedetineerden. Het monitoren van individuen die een potentieel veiligheidsrisico vormen vereist aanzienlijke middelen, en de huidige capaciteit van bijvoorbeeld de politie en inlichtingendiensten lijkt onvoldoende om alle risico’s adequaat te beheersen.
De minister gaf toe dat de capaciteit een uitdaging vormt, vooral in een tijd waarin de dreiging toeneemt. Ze gaf aan dat er wordt gekeken naar uitbreiding van de capaciteit, maar waarschuwde dat dit niet van de ene op de andere dag gerealiseerd kan worden. Wel benadrukte ze dat er prioriteit wordt gegeven aan de monitoring van de meest risicovolle individuen en dat er nauwe samenwerking is met andere Europese landen om gezamenlijk dreigingen het hoofd te bieden.
Incident bij de NCTV
Een ander zorgwekkend punt dat tijdens het debat werd aangesneden, was een recent incident binnen de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Een medewerker had mogelijk staatsgeheime informatie gelekt, wat vragen opriep over de interne veiligheidsprotocollen bij de NCTV. Kamerleden vroegen om opheldering over hoe dit kon gebeuren en welke maatregelen zijn genomen om te voorkomen dat dergelijke incidenten zich in de toekomst herhalen.
Minister Yeşilgöz-Zegerius reageerde door te benadrukken dat er direct na het incident een intern onderzoek is gestart en dat er inmiddels aangescherpte maatregelen zijn ingevoerd om de beveiliging van gevoelige informatie te verbeteren. Ze gaf aan dat er op alle niveaus binnen de NCTV extra aandacht wordt besteed aan veiligheidsbewustzijn en dat er sprake is van een strikter toezicht op de omgang met staatsgeheimen.
Conclusie
Het debat op 19 juni 2024 legde de complexe uitdagingen bloot waarmee Nederland wordt geconfronteerd in de strijd tegen terrorisme en extremisme. De zorgen over de terugkeer van veroordeelde terroristen zonder Nederlanderschap en de capaciteitsproblemen bij het monitoren van deze individuen stonden centraal. Minister Yeşilgöz-Zegerius erkende de problemen en beloofde verdere actie, hoewel ze tegelijkertijd wees op de beperkingen en uitdagingen die er zijn. De kwestie van het interne veiligheidslek bij de NCTV benadrukte nogmaals de noodzaak van waakzaamheid binnen de eigen gelederen. De Kamer drong aan op concrete resultaten en maatregelen om de nationale veiligheid te waarborgen in een steeds complexer wordend dreigingslandschap.
