Commissiedebat Mentale Gezondheid van Jongeren en Studenten - 12 juni 2024
Op 12 juni 2024 vond een commissiedebat plaats, waarin de mentale gezondheid van jongeren en studenten centraal stond. Het debat was een vervolg op de eerdere bijeenkomst van 25 april 2024. Minister Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gaf tijdens het debat antwoord op diverse vragen van Kamerleden en lichtte de maatregelen toe die de overheid neemt om de mentale gezondheid van jongeren te verbeteren.
Belangrijkste Zorgen
Mentale druk en prestatiedruk onder studenten: Veel Kamerleden uitten hun zorgen over de toenemende prestatiedruk onder jongeren en de impact hiervan op hun mentale welzijn. Onderzoek van het Trimbos-instituut toont aan dat de prestatiedruk een belangrijke factor is in de mentale problemen die studenten ervaren.
Effectiviteit van bestaande initiatieven: Er was bezorgdheid over de effectiviteit van de huidige initiatieven, zoals het Kader Studentenwelzijn en de Werkagenda mbo. De vraag werd gesteld of deze initiatieven voldoende bijdragen aan het verlichten van de mentale druk.
Zorgplicht en rol van onderwijsinstellingen: Een terugkerend thema was de vraag in hoeverre onderwijsinstellingen verantwoordelijk zijn voor het welzijn van studenten, en waar hun verantwoordelijkheid eindigt. Kamerleden zoals de heer Krul en mevrouw Van Zanten wezen op de noodzaak van een goede samenwerking tussen onderwijsinstellingen en de zorgsector.
Ondersteuning van specifieke groepen: Er werd specifieke aandacht gevraagd voor kwetsbare groepen, zoals internationale studenten, lhbti+-studenten, en studenten met een migratieachtergrond. De ondersteuning voor deze groepen moet volgens de Kamer beter worden afgestemd op hun specifieke behoeften.
Nazorg voor uitvallers: Mevrouw Hertzberger bracht de kwestie naar voren van studenten die uitvallen en daardoor hun opleiding niet afmaken. Ze vroeg of instellingen een rol zouden moeten spelen in het nabellen en ondersteunen van deze studenten, om te zorgen dat zij hun opleiding alsnog kunnen afronden.
Antwoorden en Maatregelen van de Minister
Aanpak in het onderwijs: Minister Dijkgraaf benadrukte de inspanningen die worden geleverd om mentale gezondheid bespreekbaar te maken binnen onderwijsinstellingen. Het ministerie ondersteunt onderwijsinstellingen bij het verbeteren van het welzijn van studenten, onder andere door de ontwikkeling van specifieke programma's zoals het project Geestkracht in het mbo Utrecht.
Versterking van samenwerking met de zorg: De minister erkende dat het onderwijs niet alles kan oplossen en dat er een sterke samenwerking met de zorgsector nodig is. Hij noemde goede voorbeelden, zoals de samenwerking tussen onderwijsinstellingen en zorgverleners in Leiden.
Specifieke ondersteuning voor kwetsbare groepen: Voor internationale studenten is er extra aandacht binnen het Kader Studentenwelzijn. Ook wordt gewerkt aan betere monitoring en aansluiting van het zorgsysteem, in samenwerking met studentenorganisaties.
Evaluatie van suïcidepreventie: Suïcidepreventie is een integraal onderdeel van de bredere aanpak van studentenwelzijn, en zal in 2025 worden geëvalueerd als onderdeel van het Kader Studentenwelzijn.
Zorgplicht voor sociale veiligheid: Minister Dijkgraaf werkt aan een wetsvoorstel voor een zorgplicht voor sociale veiligheid binnen het hoger onderwijs. Dit voorstel moet de wettelijke mogelijkheden versterken om in te grijpen bij signalen van onveilige situaties binnen onderwijsinstellingen.
Nazorg en terugkeer naar het onderwijs: De minister erkende de waarde van nazorg voor uitvallers en stelde dat er in het mbo al goede ervaringen zijn met dergelijke programma's. Hij suggereerde dat dit ook in het hoger onderwijs verder onderzocht zou kunnen worden.
Conclusie
Het debat toonde aan dat er brede zorgen bestaan over de mentale gezondheid van jongeren en studenten, maar ook dat er verschillende initiatieven en maatregelen worden genomen om deze problemen aan te pakken. De minister benadrukte het belang van samenwerking tussen onderwijs en zorg, en van specifieke aandacht voor kwetsbare groepen. Het debat liet echter ook zien dat er nog ruimte is voor verbetering, vooral op het gebied van effectieve nazorg en de ondersteuning van studenten die hun studie dreigen te verliezen.
